قدیمی‌ترین شهرهای ایران کدام هستند؟

 ایران کشوری با تمدن چند هزار ساله با حکومت‌های مختلفی در طی تاریخ است. در دوران حکومت هر پادشاه شهری به عنوان پایتخت شده شده است و همین مسئله باعث شده تا شهرهای قدیمی زیادی در ایران به‌وجود آمده باشد. البته بسیاری از این قدیمی‌ترین شهرهای ایران از بین رفته‌اند و تنها تعداد کمی از آن‌ها در حال حاضر قابل بازدید است. دیدن قدیمی‌ترین شهر ایران برای افرادی که به تاریخ علاقه دارند، بسیار جذاب است. برای افراد دیگر هم دیدن شهرهایی با قدمت چند هزار ساله خالی از لطف نیست.

تاریخ چند هزار ساله کشورمان ایران، پرفراز و نشیب بوده و در میان این اتفاقات، شهرهای زیادی به‌وجود آمده است. در این مقاله از مجله گردشگری توریک لیستی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران را بر اساس قدمت اماده کرده‌ایم تا اگر قصد دارید یک سفر تاریخی برای آشنایی با تمدن دیرینه ایران داشتید، برای رزرو تور مسافرتی و سفر شخصی به این شهرها برنامه‌ریزی کنید.

۱. شهر شوش؛ قدیمی‌ترین شهر ایران زمین

شوش شهری با قدمت ۶ الی ۹ هزار ساله است و آن را قلب تاریخ ایران می‌دانند! قدیمی‌ترین شهر ایران است؛ البته شوش نه تنها قدیمی‌ترین ایران، بلکه قدیمی‌ترین شهر در تمام دنیا به حساب می‌آید که هنوز وجود دارد. این شهر در استان خوزستان و در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار گرفته است. در این شهر عیلامی‌هاحکومت می‌کردند و زمستان‌ها هم هخامنشیان به آن‌جا می‌رفتند.

این شهر به مدت 2 هزار سال به عنوان پایتخت ایران شناخته می‌شد که پس از حمله مغول، دیگر کسی در آن زندگی نکرد. مساحت آن 5 کیلومتر، ارتفاع آن 78 متر از سطح دریا و در سال 1394 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

۲. شهر سیلک؛ تپه‌ایی به قدمت تاریخ ایران

شهر سیلک از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که قدمت آن به بیش از ۷ هزار سال پیش برمی‌گردد. تپه سیلک از گب رس و سفال ساخته شده است و به عنوان عبادتگاه مردمان ایران در آن دوران به حساب می‌آمد. در سال‌های نسبتاً دور سیل این منطقه را می‌گیرد که جاری شدن آن در زمین‌های کشاورزی باعث شده تا گنج‌های زیادی از آن نمایان شده و دلال‌های منطقه، عتیقه‌های ارزشمند آن را خارج کردند.

این شهر در منطقه فین کاشان ساخته شده است و دو تپه شمالی و جنوبی آن در فاصله 600 متری از هم قرار گرفته است. همچنین آثار کشف شده از آن در موزه کوچکی در همین محل نگهداری می‌شود و پیشنهاد می‌کنیم از آن بازدید کنید.

۳. شهر دقیانوس کرمان با بیش از ۵ هزار سال قدمت

یکی دیگر از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، دقیانوس نام دارد. این شهر بین ۵ الی ۷ هزار سال قدمت دارد که بخش زیادی از تاریخ گذشته منطقه را در خود جای داده است. با وجود آن که سومریان را به عنوان افراد ابداع‌کننده  نگارش و خط می‌شناسند، اما کتیبه‌ها نشان می‌دهد که مردم این شهر قبل از آن‌ها به نگارش کتیبه تسلط داشتند. ثروت زیاد مردمان شهر دقیانوس در دوران سلجوقیان باعث شده بود که همسایگان زیادی به این شهر حمله کنند.

شهر دقیانوس در استان کرمان واقع شده و در نزدیکی جیرفت قرار دارد. جالب است بدانید که بخش‌های زیادی از این شهر مانند مسجد، کوره سفال‌پزی، گورستان، حمام و بازار به دلیل وقوع سیل نمایان شده است.

۴. شهر تپه حصار سمنان با قدمت ۳ هزار ساله

تپه حصار یکی از شهرهای قدیمی ایران است که قدمت آن بین ۳ تا ۶ هزار سال پیش تخمین خورده است. با توجه به این که خانه‌های آن از خشت خام ساخته شده بود، در طول تاریخ آثار زیادی از آن باقی نمانده و تنها تکه‌های کوچک و ویرانه‌های آن دیده می‌شود. البته یکی از دلایل آن هم حملات سنگینی است که در طول تاریخ گریبان این شهر را گرفته بود. هر آن چه در این شهر پیدا شده، اکنون در موزه گرمابه استان سمنان قرار دارد.

این شهر در شمال استان سمنان قرار گرفته است و برای رسیدن به آن، از شهر دامغان فقط باید ۳ کیلومتر مسیر طی کنید. نام این شهر اولین بار در سفرنامه شیندلر که در دوران قاجار به ایران سفر کرد، دیده شده است.

۵. شهر هگمتانه؛ اولین پایتخت آریایی‌ها

هگمتانه یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که زمان ساختن آن به قرن ۷ پیش از میلاد توسط آریایی‌ها برمی‌گردد. قدمت آن بیش از ۳ هزار سال است و به عنوان پایتخت تابستانی هخامنشیان و ساسانیان استفاده می‌شد. یونانی‌ها آن را با نام اکباتان هم می‌شناختند. جالب است بدانید که هگمتانه توسط برخی مورخان، به‌عنوان اولین پایتخت ایران شناخته می‌شود که نامش در کنار شوش، آتِن (یونان) و رُم (ایتالیا) به‌عنوان شهرهای باستانی زنده جهان می‌درخشد.

این شهر در همدان قرار دارد که معماری و نقشه آن در میان آثار باستانی بی‌نظیر است. آثار آن را می‌توانید در موزه هگمتانه بازدید کنید و با تمدن تاریخی آن آشنا شوید.

۶. شهر سوخته سیستان و بلوچستان؛ محل اولین جراحی مغز دنیا‌

شهر سوخته یکی دیگر از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که قدمت آن به بیش از 5 هزار سال پیش برمی‌گردد. اما چرا شهر سوخته نام دارد؟ بر اساس تحقیقات صورت گرفته، این شهر دو بار سوخته است؛ یک بار در دوران شکوفایی و یک بار در دوران پایان حکومت آن.

این شهر در استان سیستان‌ و بلوچستان قرار گرفته و از زابل حدود ۱۲۰ کیلومتر فاصله دارد. شهر سوخته را شهری استراتژیک می‌دانند که در گذشته راه ارتباطی میان آسیای مرکزی، شبه قاره هند و حکومت‌های حاشیه خلیج فارس بود. در مورد شهر سوخته باید بدانید که اولین جراحی مغز دنیا در آن صورت گرفته و در دل آن، چشم مصنوعی پیدا شده است.

۷. تخت جمشید یا پارسه

تخت جمشید یا پارسه از قدیمی‌ترین شهر ایران و محل حکومت هخامنشیان بوده است. بنای تخت جمشید هم در همین شهر ساخته شده است که داریوش بزرگ و خشایارشاه در آن حکومت می‌کردند. اگر تخت جمشید را دیده باشید، هنوز ستون‌ها، کاخ‌ها، دروازه‌ها و نقش‌های برجسته روی آن وجود دارد که بخشی از تمدن چند هزار ساله ایران بزرگ است. جالب است بدانید که این بنا بیش از ۴۳ هزار و ۶۰۰ نفر جمعیت را در خود جای داده بود.

یکی از مهم‌ترین دلایل از بین رفتن تخت جمشید، حمله اسکندر مقدونی و آتش زدن آن بود. بخش زیادی از فرهنگ و هنر هخامنشیان مانند کتاب‌های قدیمی از بین رفتند و تنها بخش کوچکی از آن باقی ماند. شهر تخت جمشید را با ارزش‌ترین بنای ایران باستان می‌شناسند و هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آن بازدید می‌کنند.

۸. شهر پاسارگاد؛ آرامگاه کورش کبیر

پاسارگاد یکی دیگر از قدیمی‌ترین شهرهای ایران با قدمت ۲۵۰۰ است که در دوران هخامنشیان ساخته شده بود. در آن بناهایی مانند آرامگاه کوروش، باغ‌های پادشاهی، کاخ اختصاصی، کاخ دروازه، آب‌نما، کاروان‌سرای مظفری و آرامگاه کمبوجیه قرار دارد.

این مجموعه در زمان پادشاهی کوروش کبیر ساخته شده است. این پادشاه پس از فتوحات فراوان، در حمله به قبایل سکاها در آسیای مرکزی کشته شد و نهایتاً در شهر پاسارگاد و آرامگاه باشکوهی به خاک سپرده شد.

۹. شهر سیمره ایلام

سیمره یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد و مربوط به زمان ساسانیان و ظهور اسلام است. در شهر قلعه‌های تاریخی زیادی وجود دارد که البته بخش زیادی از آن به دلیل وقوع زلزله تخریب شده است. مطالعات نشان می‌دهد که در سال ۳۳۴ هجری زلزله‌های شدیدی در آن رخ داده است و همین مسئله باعث شده تا ساکنان آن را تخلیه کنند.

این شهر قدیمی ایران در استان ایلام و حاشیه شرقی شهرستان دره شهر قرار گرفته است. این شهر در فهرست آثار ملی ایران وجود دارد و نامزد ثبت در فهرست جهانی است.

۱۰. شهر نیمور

شهر نیمور یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که در دوران ساسانیان ساخته شده و جزء مناطق تاریخی و باستانی ایران محسوب می‌شود. جالب است بدانید که در برخی مناطق این شهر، بیش از ۳ هزار سال قبل از میلاد سکونت داشته‌اند. همچنین در تاریخ، اشکانیان از این شهر به عنوان میدان جنگ استفاده می‌کردند که با گذشت زمان، نام آن از نیم‌آورد به نیمور تغییر پیدا کرد.

این شهر در شهرستان محلات استان مرکزی قرار گرفته است و اگر از مسیر محلات به دلیجان حرکت کنید، به آن می‌رسید. نکته جالب در مورد شهر نیمور، این است که داخل یک قلعه قرار گرفته بود و مهم‌ترین دلیل نام‌گذاری آن هم همین موضوع بوده است.

۱۱. شهر نوش آباد

نوش آباد قدیمی‌ترین شهر ایران است در زیر زمین ساخته شده است. جالب است بدانید که این شهر زیرزمینی مربوط به دوران ساسانیان است که بیش از ۱۵۰۰ سال قدمت دارد. نحوه کشف آن هم برخلاف شهرهای دیگر، کاملاً اتفاقی بوده است! فردی در حال حفاری چاهی در منزلی بود که اطراف این شهر قدیمی قرار دارد. سپس هنگام حفاری به این شهر زیرزمینی می‌رسد. بر اساس گفته تاریخ‌دانان، این شهر در زمان حمله مغول مورد استفاده قرار می‌گرفت تا مردم در امنیت کامل باشند.

این شهر در شهرستان نوش‌آباد قرار گرفته است که در ۵ کیلومتر کاشان است. بخشی از جزئیات این شهر به دلیل سیلاب در اثر گذشت زمان از بین رفته است. سفالینه‌های آن نشان می‌دهد که قدمت آن ممکن است به بیش از ۱۸۰۰ سال پیش هم برگردد.

۱۲. شهر حریره

حریره از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که قدمت آن نسبت به شهرهای قبلی کمتر است. تنها ۱۰۰۰ سال قدمت دارد و در دل کوه و غار واقع شده است. با وجود آن که شهرهای قدیمی آن زمان معمولاً دیوار دفاعی داشتند، اما این شهر هیچ دیوار دفاعی در اطرافش وجود ندارد. در داخل آن مسجد تاریخی، حمام، عمارت اعیانی، کارگاه‌های شیشه‌گری و قنات‌های قدیمی به چشم می‌خورد.

این شهر در بندر لنگه استان هرمزگان واقع شده است. دلیل احداث آن هم از بین رفتن بندر تجاری سیراف بود که بازرگانان برای جلوگیری از قطع ارتباط خود با کشورهای دیگر، آن را بنا کرده و از آن برای تجارت خود استفاده می‌کردند.

شهرهای قدیمی ایران، نمادی از تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله ایران هستند!

تاریخ، تمدن و فرهنگ ایرانیان در دنیا شهرت زیادی دارد و علاقه‌مندان زیادی آن را دنبال می‌کنند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخ که جذابیت زیادی برای علاقه‌مندان به گردشگری و تاریخ دارد، قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. هر کدام از آن‌ها حکومت‌های زیادی را به خود دیده‌اند و ممکن است آشنایی با دوران پادشاهان مختلف در قدیمی‌ترین شهر ایران برای شما هم جذاب باشد. شما هم تجربه بازدید از قدیمی‌ترین شهر ایران را دارید؟ در بخش نظرات تجربه خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.